Ольга
Мария-Елизавета! Бурулуб турма, сен хангошаса да. Къыйын атды да. Мен сылтаулу болгъансагъатда Богородица тюшюме келген эди. Аны аты уа Марияды. Ол себебден сабийиме Аны атын атадым. Лиза атны уа кесим джаратама. Терт джыл болгъан хангошачыкъ, узун чебкенни сермеб алыб хоншу классха чабыб киреди, анда башха сабийле волонтерла бла бирге не зат эсе да ишлей сурат сала турадыла. Аны анасы Ольга бу аралыкъгъа къалай тюшгенинден хапар айтады.
- Сочиде, мен кесими анамы эгечинде джашаб ишлей эди. Анда бир джаш адам бла тюбеше эди. Ол мени сабий табарымы огъурамады. Сылтаулу болгъанымы билгенинде- кетиб къалды. Бу тиширыу Нарсанагъа келиб. Хан неси джарашмагъан бир комнатагъа киреди. Клисада анга, Ессентюкде «Дом для мамы» деген аралыкъ барды деб хапар айтадыла. Оля андан болушлукъ излейди.
-Болушдула. Ремонт этдиле, холодильник алдыла. Ма кеб болмай алганым- звонит этиб тилегенимде дарманла бла да болушдула. Коммунал борчларыма да. Мен кесим ишлейме. Лалай ол ачха хар неге джетишмейди. Ольга бу «Юйге» биринчи адам болуб келген эди, энди кеси энчи джашайды.
-Биз анга энтда кез-къулакъ болгъанлай турабыз-деб айтады кризис аралыкъны тамадасы матушка Лариса. Къачан эсе да арт-агентствону дизайнери бла тамадасы Рубец Лариса, артда Кавминводлада «Дом для мамы» дегенни тамадасы матушка Лариса ат бла белгили болады. Пятигорске бла Черкесскени архиепископу Феофилактны разылыгъындан терт джыл мындан алгъа ол биринчи былайда бир орунчукъ къурагъан эди, анда тиширыугъа аборт этерге бла къалыргъа деген белюннген сезимин тюзетирге болушлукъ эте эди. Бу «Юйге» Владыка болушуб турады. Бу аралыкъ суаблыкъ ингирле бардырады, къыйналыб джашагъан эмда кеб сабийли юйдегилеге болушады. Барысы да бирге, къачан эсе да бу аралыкъда ышыкъ табханланы саны тертджюзге джетеди.
Вероника
Мында джашагъанлагъа энчи устав барды. Сез ючюн, тиширыу дженгеринде олтуруб кечге къалды эсе, телефон бла билдирирге керекди. «Дом для мамы» дегеннге кечеге эркишилени иймейдиле. Алай ала бла ишлейдиле. Аллай эркишилени бириди Верониканы эри. Верониканы къарт анасы есдюргенди. Бу тиширыу джашлай 19 джылында эрге чыкъгъанды. Аны эрине ол сагъатда 38 джыл болгъан эди.
Биз тюбешиб тебрегенден сора ол айырылыб тура эди –деб хапар айтады.
-некях этдик. Алай а аны анасы мени джуукъ этмеди. «Неди ол сенге? Къарт бола башлагъанлайынга къоюб кетерикди» Алай бла ана джашынын мыйысын ашаб тургъанында ол аракъыгъы башын салады кеб турмай кетиб къалады. Ким биледи, биринчи къатынынамы огъесе анасына мы сормагъанма. Ол заманда мен сылтаулу болгъанымы ангылагъан эдим. Ол былай айтды: «Сабийинг да кесинг да менге керек тюлсюз». Вероника ишден декретге чыкъгъанында хаух джашагъан фатарына ачха берирге ачха табмады. Къарт анасы да босагъасындан иерге унамады. Анды мында дженгерлеринде кече къала айланды. Бирлери уа православ динчини къызы болады. Аны юйдегисинде биледи «Дом для мамы» деген аралыкъ болгъанын. Бери келиб ышыкъ тилейди. Айырылыргъа да оноу этеди. Аллай оюм этгенинден эрине джазады, ол а тутады да бери келеди да къалады. Анда бери джюрю туруб психолог бла тюбешгенлей турады. Не зат эсе да анда тюрленеди…. Сылтаулу заманыны арт айларын Вероника «Дом для мамы» дегенде ашыргъанды. Роддомдан выписать этген сагъатларында эри да къатында болгъанды. - Юйленнгенле бла ишлеген сагъатда- экиси бла да бирге ушакъ этерге керекди-деб ангылатады матушка Лариса.- Не тюрлю дау да эки джанлы болады. Файда ол сагъатда болады.
Татьяна
Къуру быйылгъа бу аралыкъда-аналагъа аборт этерге керек болмагъанын ангылатыб- 38 сабийни дуниягъа джаратылыргъа болушхандыла. ОаЛАДАН 11 сабий приютда тургъан тиширыуланыкъыладыла. «Кеслериникин»-былай атмайдыла, ашарыкъ, бла кийим бла памперсле бла болушадыла. Къачан эсе да къыйын болумгъа тюшген анала- сабий киймле, коляскала ккелтиргенлей турадыла. Аллай аналаны бириди-Татьяна. Къачан эсе да анга бу аралыкъду уллу болушлкъ этгендиле. Энди ол бери келиб сабийлени быстыр гинджиле этерге юретеди.
-Биз анабыз бла джашай эдик къызым бла бирге. Ол эди бизни асырагъан-деб айтады Татьяна.
-Мен ишлемей эдим. Сабийими саулугъунда къыяуу бар эди. –Ленаны кезлери иги кермей эдиле.
Ол себебден анга эс белюб турургъа керек эди. Биз мында джашагъан сагъатда, иен ишлерге да кюрешшиб, бир кесек ачха да джыйгъан эди. Сора бир замандан Ленагъа Петербургда кезлери иги кермегенлеге иги школну табыб ары кетебиз Алай аны чоту хар ким махтагъанча аламат болмайды. Алайда излей, соруулайкетиб Нарсананы табдым. Бусагъатда хар неда игиди. Лена интернатдады менда хауахгъа фатар алыб джашайма. Аны бир кесек пенсиясы да барды. Анам энтда да болушханлай турады. Хар ыйых кюн сайын дегенча къонакъгъа келиб кетеди. Ленаны атасы уа? Аны башха юйдегиси барды.
-Татьяна былайгъа нейрохирургиядан тюшгени айтмады-дейди матушка Лариса.-Анда юйдегилерини ичинде бек уллу проблема бар эди.Энду бусагъатда хар неда джарашханнга ушайды. Бусагъатда эм уллу проблемаланы тамыры ата-ана юйдегиден башланады,-деб ангылатды матушка Лариса.
-Бизде тургъан тигширыула-асламысына 90-чы джылланы сабийлеридиле. Ол алагъа бек ауур белги сала болур, кишиге керек тюлбюз, бу джашауда бизге орун джокъду, деген оюмну сингдире.
Елена
40 джыл болгъан Елена орундукъчукъда джукълаб тургъан гитче джоппучукъну кергюзтеди- Джашымы аты Витекду. Мен аны кеб сакълагъанма!
Бир кюн ол биргесине ишлегеннге, арыгъынма, келюм бокъланады деб тарыгъады. Ол да сылтаулу бла къалгъанынъы билирге тест эт дейдт. Тест этеме да эки ызчыкъ кергюздю. Алайда шашаргъа джетдим. Мен сабийле бла бир кере да кюрешмегенме! Аны къалай есдюрлюкме. Мен кесим джашайма, бир-бирде кесиме да керек болады болушлукъ. Бусагъатда аллай болумдама…
Елена айтхандан, аны атасы кесини джангы юйдегиси бла андан фатарны сыйырыб алыргъа излейди, ол себебдентуудугъуну тууарын онгусунмагъанды. Еленаны анасы эртде ауушханды. Кеси Елена санитарка болуб ишлейди. Ставропольда милиция школну 4-чю курсуну студенткасы болгъан сагъата мешна чарпыугъа тюшюб, саулугъу аман болгъаны амалтын милиция корьералыкъдан къуру къалады.
-Былайда менге ьбары да болушадыла. Сабийни ашатыргъа да джуундурургъа да юретдиле. Менге джангы домовой китабны джарашдырыб Витекну да квартирге прописать да этдирдиле. Энди бизни джашагъан джерибизден киши да къыстарыкъ тюлдю. Ансы мени джуукъларым , мени акъылымдан тайгъан атха чыгъарыргъа хазыр эдиле.
Матушка Лариса айтхандан, Елена бек джетишимлиди, алай а бу тиширыугъа болушургъа изледик, орун да тыбылды. Ол былай ангылатады- бу аралыкъ общежития тюлдю, былайда ыщшыкъны аллай адамлагъа бередмиле, кеслери да къыйын болумдан чыгъаргъа излегенлеге. Бусагъатда бу «Юйде» джангы ппроект къурала турады- былайда тургъанлагъа бир аз да къаллай болса да усталыкъ берирге юретирикдиле. Болушургъа излей эсенг- чабакъны берме да къармакъны бер.
Эля
-Биз былайды джыл бла джарым чакълы джашадыкъ. Мен кесим-шубаланы юсю бла технологма.Алай а усталыгъыма кере ишлемейме. Улоуум джокъду промзонагъа джюрюрге мадар джокъду. Аны юсюне да юч сабий. Эрим ауушхандан сора, Эля эки сабийи бла башсыз къалады. Сегиз джылдан башха эркиши бла танышады. Эля сылтаулу болгъанын билгенлей орталары бузулады.
-Артыкълыкъ этиб, тюйген да этеди. Кесим да кеч билдим ол наркоман болгъанын. Наркотик керекли болса кеси-кесин танымай башлай эди. Юйден табханын ташыб сата эди. Елкючге да киргизди. Ачханы да ызына излеб башладыла. Къызым тууду. Алай бла джашадым бери келгинчи. Джашар джерим джокъ эди, эрим бла ай сайын телеб бир фатаргъа кириб тура эдик. Мен кесим Дагъыстанданма, анда джуукъларым мени сан этмедиле, бизде алайды адет-эрге чыкъгъан эсенг, эринги ызындан бар.
Бу аралыкъда Элягъа сабий ачха алыргъа документлени джжарашдырыргъа болушдула эмда суаблыкъгъа общежитияда бир белме алыб берлик адамны да табдыла. Дагъы да бир тиширыу алайына Эленяны маникююр бла педикюргъа юретди. Энди Эля юйюнде ачха этиб турургъа боллукъду. –Элягъа энтда керекди болушлукъ,-дейди матушка Лариса. Травма алгъандан сора аны баш ауруу тутуб къалгъаны болады. Биз анга ачхачыкъ ды джыябыз оюследования этерге эмда керекли дарманларын сатыб алыргъа. Эля кеси уа менде неда игиди дейди. Кеси да бу аралыкъгъа терк-терк келиучанды, тансыкъ болама деб.